مطالبه خسارت
در مورد خسارات ناشی از دعاوی مطالبه خسارت، مهم است که انواع خسارات را بشناسید. این خسارات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- خسارات ناشی از قراردادها یا تعهدات قراردادی: در صورتی که یک طرف در یک قرارداد تعهداتی را نقض کند و این نقض به خسارت مالی یا معنوی برای طرف دیگر منجر شود، طرف متضرر می‌تواند از طرف مقابل مطالبه خسارت کند. مثالهایی از این نوع خسارات شامل نقض قراردادهای خرید و فروش، رهن و اجاره، یا هر نوع تعهد قراردادی دیگر می‌شوند.
- ضروریات ناشی از تعهدات قهری یا غیر قراردادی: در برخی موارد، افراد ممکن است به عنوان اتفاقی زیان دیده‌ها در دعاوی غیر قراردادی و بدون وجود یک قرارداد خاص مطالبه خسارت کنند. این موارد معمولاً خسارات قهری نامیده می‌شوند و ممکن است ناشی از تعمد یا سهل‌انگاری شخصی دیگر باشند.
- خسارات ناشی از تقصیر عمدی یا جبران هزینه‌های دادرسی: طبق ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی، اگر یک شخص به عمد و با سوء نیت خسارتی به شخص دیگر وارد کند یا جلب هزینه‌های دادرسی را بر عهده دیگری بگذارد، شخص متضرر می‌تواند درخواست مطالبه خسارت کند. این موارد ممکن است در دعاوی کیفری یا حقوقی مورد بررسی قرار گیرند.
- خسارات ناشی از تأخیر در انجام وظیفه یا عدم اجرای وظیفه: اگر شخصی در انجام وظیفه‌ای تأخیر کند یا وظیفه‌ای را اجرا نکند و این تأخیر یا عدم اجرا به خسارت مالی یا معنوی برای دیگران منجر شود، متضرران ممکن است از او درخواست مطالبه خسارت کنند.
- خسارات ناشی از تسلیم دعوی یا تأخیر در تحویل: اگر یک شخص به عنوان متهم در دعوایی تسلیم نشود یا به دلیل تأخیر در تحویل خسارات مادی یا معنوی به دیگری وارد کند، متضرر ممکن است از وی مطالبه خسارت درخواست کند.
در هر صورت، اگر شما به عنوان متهم یا خوانده در یک دعوای مطالبه خسارت قرار دارید یا به عنوان شاکی خصوصی اقدام به مطالبه خسارت کرده‌اید، بهتر است از خدمات یک وکیل حرفه‌ای و کارآمد استفاده کنید تا به نتیجه مطلوب برسید.
انواع خسارت
انواع خسارت به وسیله معیارهای مختلفی می‌توانند تقسیم شوند:
انواع خسارت از جهت زمان پیدایش:
- خسارت اکتشافی یا آتی: این نوع خسارت‌ها در آینده پیش می‌آید و پیش‌بینی می‌شود. مثلاً خسارتی که ناشی از عدم انجام یک قرارداد در آینده خواهد بود.
- خسارت فوری: این نوع خسارت‌ها به سرعت پدیدار می‌شوند و به صورت معمول در مواقع اضطراری رخ می‌دهند. به عنوان مثال، آسیب جسمی یک فرد در یک حادثه ناگهانی.
انواع خسارت از جهت موضوع:
- خسارت مالی: این نوع خسارت ناشی از زیان مالی یا مالکیت می‌باشد. مثالهایی از خسارت مالی شامل خسارت به دارایی‌ها، خسارت به تجارت یا سودهای انتظاری می‌شود.
- خسارت جسمانی: این نوع خسارت به صورت جسمانی به شخص وارد می‌شود، مانند آسیب به سلامتی یا فیزیکی فرد.
انواع خسارت از جهت منشا:
- خسارت قانونی یا تعهدی: این نوع خسارت ناشی از نقض یا تعدی قوانین و تعهدات قراردادی می‌باشد. به عنوان مثال، تعهد یک فرد در یک قرارداد که به طور نقضی تخلف شود.
- خسارت قهری: این نوع خسارت ناشی از تخلف عمدی یا انتقام‌جویی فرد مسبب خسارت به دیگری است. به عنوان مثال، یک شخصی که عمداً به کارکنان سابق خود خسارت وارد می‌کند.
همچنین باید توجه داشت که خسارت‌ها ممکن است به شکل مالی و غیرمالی (مثل آسیب به سلامت یا روانی) ظاهر شوند، و همچنین ممکن است ناشی از اعمال مستقیم یا غیرمستقیم فرد باشند.
دعوای مطالبه خسارت قهری
در دعوای مطالبه خسارت قهری، مسائل حقوقی معمولاً با تعدادی موضوع پیچیده و گسترده مواجه می‌شوند. این موضوعات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- خسارات ناشی از جرم: در مواردی که یک شخص به عنوان متهم به ارتکاب یک جرم (مثل آسیب به کسی یا چیزی) شناخته شود و این جرم به خسارت مادی یا معنوی دیگران منجر شود، شاکی می‌تواند از متهم مطالبه خسارت کند. این نوع مطالبه ممکن است به دلیل جرایم مختلفی از جمله تخریب مالکیت تا آسیب به افراد شامل ضررهای جسمی و روانی شود.
- خسارات ناشی از تخلف از حقوق دیگران: اگر شخصی به نقض حقوق دیگران (مثل حقوق مالکیت معنوی یا حقوق مالی) بپردازد و این تخلف به خسارت دیگران منجر شود، افراد متضرر ممکن است از شاکی مطالبه خسارت کنند.
- خسارات ناشی از تعمد یا سهل‌انگاری: اگر کسی به عمد و با سوء نیت یا با سهل‌انگاری خسارتی به دیگران وارد کند، شخص متضرر می‌تواند از مسبب این مطالبه خسارت مالی کند.
- خسارات ناشی از تعداد دیگری از تخلفات قهری: خسارات ممکن است ناشی از تعداد دیگری از تخلفات نیز باشند، از جمله از بین بردن اموال، تخریب ملکیت، تعداد زیان دیدگان در حوادث، و غیره.
دعوای مطالبه ضرر و زیان قراردادی
دعوای مطالبه خسارت قراردادی معمولاً در مواردی اتفاق می‌افتد که قراردادی بین طرفین وجود دارد و یکی از طرفین نقشه تخلف از تعهدات قراردادی را اجرا می‌کند. این نوع دعواها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- نقض تعهدات قراردادی: اگر یک طرف به نقض تعهدات قراردادی خود بپردازد و این نقض به خسارت مالی یا معنوی طرف دیگر منجر شود، طرف متضرر ممکن است از متخلف مطالبه خسارت کند. این موارد ممکن است شامل تأخیر در انجام تعهدات، عدم اجرای کامل قرارداد، یا تخلف از شرایط قرارداد باشد.
- تعیین خسارت در قرارداد: در برخی قراردادها، ممکن است مقرر شود که در صورت تخلف از تعهدات، متخلف باید خسارتی را به طرف متضرر پرداخت کند. این تعیین معمولاً در متن قرارداد واضحاً آمده و در صورت نقض، خسارت براساس این تعیین محاسبه می‌شود.
- تعیین خسارت تأخیر: در مواردی که انجام تعهدات به موقع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد، ممکن است در قرارداد تعیین شود که در صورت تأخیر در انجام تعهدات، متخلف باید خسارت تأخیر را پرداخت کند.
- قوانین و مقررات مرتبط با خسارت قراردادی: در برخی حوزه‌ها ممکن است قوانین و مقررات خاصی برای مطالبه خسارت قراردادی وجود داشته باشد که باید رعایت شود.
عناصر مطالبه خسارت
مطالبه خسارت دارای سه عنصر ضروری است که باید برای اثبات اعتبار مطالبه از طرف فرد خسارت‌دیده مورد توجه قرار گیرد:
- رابطه سببیت میان خسارت وارد شده و فعل انجام شده: این عنصر نشان می‌دهد که خسارت ناشی از فعل خاصی بوده و به وسیله آن فعل به وجود آمده است. به عبارت دیگر، باید اثبات شود که فعل یا ترتیباتی که به خسارت منجر شده، مستقیماً باعث خسارت شده است. این رابطه سببیت بین عمل و خسارت می‌تواند به عنوان “علت و معلولی” در نظر گرفته شود.
- وجود ضروریان یا تحقق خسارت: برای مطالبه خسارت، باید واقعیت و وقوع خسارت اثبات شود. این به معنای این است که باید نشان داده شود خسارت واقعی و قابل ارزیابی به دارایی‌ها یا مالکیت فرد خسارت‌دیده وارد شده است. به عبارت دیگر، خسارت باید به شکل مشهود و قابل محاسبه باشد.
- انجام فعل زیان بار: این عنصر مربوط به فعل یا ترتیباتی است که خسارت را ایجاد کرده است. برای مطالبه خسارت، باید نشان داده شود که فعل خسارت‌زا توسط شخصی انجام شده و این فعل زیان‌بار بوده است. این فعل ممکن است عمدی یا غیرعمدی باشد، اما باید به وضوح باعث خسارت شده باشد.
به عبارت دیگر، برای موفقیت در مطالبه خسارت، باید نشان داده شود که خسارت ناشی از فعل خاصی بوده و به وسیله آن فعل به وجود آمده، خسارت واقعی و قابل ارزیابی باشد، و فعل مورد انتقاد و انجام شده توسط شخص مسئول برای خسارت منجر به آن شده باشد.